Oude Lyttos

De ruïnes van het oude Lyttos of Lyktos liggen in de buurt van het dorp Xidasin de gemeente Kastelli Pediadas. Het was een van de oudste, belangrijkste en machtigste steden Kretaen een rivaal van Knossoswaarmee het vaak in oorlog was.

Het werd gebouwd aan de voet van De berg DiktiDe heilige berg van de Kretenzers. Volgens Griekse mythologiede ouders van de godin Rhea stuurden hun dochter om te bevallen in Lyttosom haar te beschermen tegen de toorn van Kronos. De stad werd vernoemd naar haar stichter, Lyktos, een zoon van Lycaon.

Het was mogelijk de oudste Dorian nederzetting op Kreta, gesticht door Doriërs uit Sparta en lokaal Minoïersrond 1000 voor Christus. Het is echter nog niet bekend onder welke omstandigheden de stad werd gesticht en hoe ze erin slaagde zo'n machtige stad te worden. Aangenomen wordt dat Lyktos was een kolonie van Spartaen Lyktos De lokale bevolking werd beschouwd als de machtigste en dapperste onder de Kretenzers.

Volgens een meer hedendaagse opvatting werd de stad gesticht door bewoners van het Minoïsche centrum in Malia, dat mogelijk de naam Lyktos had in oudheid. De aanwezigheid van bloedofferrituelen geeft ook aan dat de stad al lang voor de Dorische verovering bestond. We weten ook dat Lyktos nam deel aan de Trojaanse oorlogDe troepen werden geleid door Koiranosdie Mirionis als zijn wagenmenner. Volgens de Ilias, Koiranos geredde koning Idomeneus door een speer van Hector en offerde zichzelf zo op.

Lyttos werd amfitheatrisch gebouwd, zoals veel Kretenzische dorpen, op een natuurlijk veilige locatie, 650 meter boven de westelijke uitlopers van De berg Dikti. Hierdoor had het geen vestingwerken nodig. De stad lag op de top van een heuvel, waar de ruïnes van verschillende windmolens en een kapel van Stavros (= het kruis) kan vandaag de dag worden gezien. Hoewel Lyktos werd gesticht in de Prehistorie, floreerde het niet tijdens deze jaren. Het was een dominante macht in heel Oost-Kreta, over de huidige gebieden van Pediada, Chersonissos, Lassithi, Mirabelloen Viannos. Milatos (gelegen aan de kust bij Malia) en Hersonissos behoorde tot Lyktos en waren de twee belangrijkste havens. Lyktos was vaak in oorlog met Knossos omdat het voortdurend zijn suprematie onder de Kretenzische steden uitdaagde. Het werd uiteindelijk vernietigd door de Knossers in 220 voor Christus, tijdens de zogenaamde Lyttisch Oorlog en bleef een aantal jaren geruïneerd achter.

Volgens de gegevens is de Lyttiërs maakte op een gegeven moment een fatale fout. Tijdens de oorlog met HierapytnaZe trokken ten strijde en lieten hun stad vrijwel onbeschermd achter, met slechts een klein leger om haar te verdedigen. Helaas Knossers hoorde erover en marcheerde tegen Lyktos meteen. Lyktos viel moeiteloos en met weinig weerstand en werd vervolgens tot de grond toe afgebrand. Daarna werd de Knossers de Lyttisch vrouwen en kinderen en namen ze mee terug naar Knossos. Toen de mannen terugkeerden, werden ze geconfronteerd met totale vernietiging; zo ontmoedigd waren ze bij het zien van zo'n afschuwelijke aanblik, dat ze niet de moed konden opbrengen om hun stad weer op te bouwen. De overlevende mannen gingen naar Lappa waar ze hartelijk werden verwelkomd. Lyktos werd later herbouwd met de hulp van Sparta. Het heeft nooit zijn vroegere macht teruggekregen, maar slaagde er toch in om een belangrijke Kretenzische stad te worden.

Tijdens het Romeinse tijdperk pronkte het met grote openbare gebouwen en kende het een nieuwe periode van welvaart en groei. De standbeelden van de Romeinse keizers Marcus Aurelius en Trajanus die vandaag de dag te zien zijn in de Archeologisch Museum van Heraklion werden er ontdekt. In 450 v.Chr. sloeg Lyktos munten waarop een adelaar met open vleugels (de vogel van Zeus) en de kop van een wild zwijn. Het festival van Periblemaia werd daar ook georganiseerd; het was verbonden met het instituut "ephebeia", net als Ecdysia in Phaistos. Deze inwijdingsfeesten markeerden de overgang van jonge mannen (epheboi) van kinderen naar burgers en krijgers, door ritueel de kleding van de jeugd af te leggen en die van de burger te ontvangen.

De steunmuren die de drie terrassen vormen waarop de stad werd gebouwd en de muren van de citadel, gebouwd in de 7e eeuw voor Christus, zijn vandaag de dag te zien op de archeologische site, evenals de ruïnes van gebouwen uit de Romeinse periode.

De Vouleuterion (een gebouw dat onderdak bood aan de burgerraad) was het meest opmerkelijke bouwwerk dat hier werd opgegraven. Het werd opgericht in de jaren van Hadrianus en wordt vermeld in talrijke inscripties. Het einde kwam in 365 na Christus toen het werd verwoest door een aardbeving. De grootste zaal had vier rijen zitplaatsen, een vloer geplaveid met marmeren platen en een marmeren bekleding in het onderste deel van de muren. Een ander monumentaal openbaar bouwwerk, waarvan vandaag de dag op verschillende plaatsen nog delen over zijn, is het aquaduct van de stad; een werkelijk indrukwekkend ingenieursproject gebouwd in de jaren van Keizer Hadrianus (2e eeuw na Christus). De kapellen van Saint George (Agios Georgios) en de Heilig Kruis (Timios Stavros) zijn ook vandaag nog aanwezig op de plek van de oude stad.