Oude Lato

Lato was een van de belangrijkste Dorische stadstaten van Kreta; de haven lag bij Kamaraop de plaats van de huidige stad Agios Nikolaos.

Het werd gebouwd in een bergachtig gebied, 3 kilometer ten noorden van het dorp Kritsaaan de noordoostelijke voet van De berg Dikti. De bevoorrechte, natuurlijk versterkte locatie werd als ideaal beschouwd omdat het de controle over de pas van Centraal- naar Oost-Kreta, het hele omliggende gebied en een groot deel van de baai van Mirabello. Het grondgebied van Lato omvatte de huidige gebieden van Agios Nikolaos, Kritsa, Katharo-plateau, Kalo Chorio en Prina. Rondom de stad vind je de kleinere nederzettingen, begraafplaatsen en forten die werden gebouwd om het gebied te controleren en te bedienen.

De naam Lato is waarschijnlijk gerelateerd aan de godin Leto die, volgens de mythe, geboorte gaf aan Apollo en Artemis. Lato aanbad ook de godin Eileithyia en de god Hermes. Het is ook vermeldenswaard dat Nearchos, een admiraal in dienst van Alexander de Groteafkomstig van Lato.

Vanaf de 3e eeuw v.Chr. was de zeehaven van Lato werd geleidelijk aan steeds machtiger en door de toename van de handel werd de stad hoger op de heuvel geleidelijk aan verlaten. In de 2e eeuw voor Christus viel Lato de naburige stad Istron (hedendaags Kalo Chorio), en vocht ook met Hierapytna en Olous (modern Elounda), om de grenzen ervan veilig te stellen. Ik werd echter binnengevallen door de Romeinen kort daarna, van wie de aanwezigheid niet erg sterk lijkt te zijn geweest.

De archeologische site is heel opmerkelijk en wordt beschouwd als een van de best bewaarde stedelijke gebieden uit de Klassieke en Hellenistische periode in Griekenland. Lato was gebouwd op terrassen en had een agora, een prytaneum (prytane?on = regeringsgebouw), een paar tempels en een theater.

Op de vindplaats is een groot deel van de stad, waaronder het stadscentrum en de agora, blootgelegd. De stadsmuren zijn ook zichtbaar en zijn grotendeels intact gebleven, ondanks hun indrukwekkende hoogte. In oudheidEr zouden stevige torens tussen hebben gestaan.

Lato is toegankelijk vanaf de westkant, waar zich in die tijd ook de stadspoort bevond. De poort kon ook worden gesloten, net als in ommuurde middeleeuwse steden. Na de poort begon een weg bergopwaarts die door de handels- en workshopwijk liep en uitkwam op een vijfhoekig plateau, waar de agora zich bevond.

In het midden van dit gebied stond een tempel en een grote waterreservoir, waarvan het dak werd ondersteund door twee Dorisch kolommen. De stad werd van water voorzien via deze waterreservoirs, die verspreid door de stad lagen. De gigantische trappen die ten noorden van het reservoir te zien zijn, werden waarschijnlijk gebruikt als zitplaatsen tijdens politieke of religieuze bijeenkomsten. Achter dit gebied ligt het prytaneum, dat wordt beschouwd als het belangrijkste gebouw van de stad. Lato. Daar werden de edelen van de stad (bekend als kosmoi) hun bijeenkomsten hielden. Ten zuiden van de agora stond de hoofdtempel van de stad, waarachter vandaag de basis van een cultusbeeld te zien is. In het oosten stond het stadstheater, uitgehouwen in de rots.

Hoewel de gebouwen die vandaag bewaard zijn gebleven dateren uit de 4e en 3e eeuw voor Christus, suggereren de lay-out en de architectuur van de agora en de andere openbare gebouwen het voortbestaan van een bloeiende, machtige stad ten minste sinds de archaïsche jaren.

Bezoekuren/informatie
De site is open voor het publiek. Gratis toegang en geen kaartje nodig.