Archeologische site van Gournia

De oude stad bij Gournia bloeide in de vroege Laat-Minoïsch periode (1600 v.Chr.) toen het ongeveer 4.000 inwoners telde. Het is waarschijnlijk de grondigst opgegraven Neopalatiaal wooncomplex uit het Minoïsche tijdperk in heel Kreta. Het werd door brand verwoest en kort voor het einde van het Minoïsche tijdperk geplunderd en nooit meer herbouwd.

De naam van de site is te danken aan de kleine drinkbakken (gournes) die daar werden gevonden voordat de opgravingen begonnen en die deel uitmaakten van de huizen van de Minoïsche nederzetting. De laatste jaren vind je vooral in de bergdorpen van Kreta nog huizen met stenen of houten troggen (ook wel gourni of gournidi genoemd) om de huishonden, varkens en ezels te drenken. De oude naam van de stad is onbekend gebleven.

De schikking bij Gournia geeft ons een duidelijk beeld van het dagelijks leven van de Minoïers. Als we kijken naar de verschillende gereedschappen die in situ zijn gevonden, zoals zagen, beitels, naalden, vishaken en hamers van verschillende soorten en gebruik, kunnen we aannemen dat de mensen voornamelijk werkzaam waren in de landbouw, veeteelt, visserij, bouw, textielweverij en pottenbakken. Een opmerkelijke amfoor met een bolvormig deksel versierd met een octopus, een waar meesterwerk van Minoïsche kunst, gevonden in Gourniais een indicatie van de hoge artistieke vaardigheden van de lokale pottenbakkers. De niet-gefortificeerde stad was gebouwd op een lage heuvel en had een onregelmatige vorm. Met stenen geplaveide straten verdeelden de stad in wijken, die van het noorden naar het zuiden liepen en andere, verticale straten doorsneden; ze waren ook vrij steil en vormden niveaus die varieerden afhankelijk van de helling, zoals te zien is in de bergdorpen van Kreta vandaag. De meeste huizen hadden maar één deur die uitkwam op de straat, terwijl veel ervan twee verdiepingen hadden. Ruïnes van Gournia, de plaats van een Minoïsch paleiscomplex, Ierapetra, Lasithiop de eiland Kreta, Griekenland

In het midden van de stad, op de hoogste plek, stond een groter gebouw, waarschijnlijk het paleis of het bestuursgebouw van de plaatselijke heerser. Ten zuiden van dat gebouw was er een ruime vlakke ruimte die gebruikt werd als agora of plaats voor festiviteiten. Een trap verbond deze binnenplaats met het paleis, en een platform erin te zien was. De plaatselijke heerser, die politieke en religieuze macht bezat, gebruikte het mogelijk wanneer hij met zijn volk sprak. Een klein heiligdom bevond zich ten noorden van het paleis, vlakbij het centrum van de stad. Het heiligdom was toegankelijk via een smal (1,50 m breed), veelgebruikt doodlopend steegje, te oordelen naar het versleten plaveisel, wat aangeeft dat het heiligdom veel bezocht werd en waarschijnlijk openbaar was, in tegenstelling tot de meeste Minoïsche heiligdommen. 

Er werden talrijke rituele voorwerpen in het heiligdom gevonden, zoals een kleibeeldje dat de slangengodin voorstelt die in het heiligdom werd aanbeden (met opgeheven armen omwikkeld met slangen), een driepootaltaar van klei, dubbele bijlen en andere. Daarnaast werden er prachtig beschilderde vazen en verschillende huishoudelijke potten en gereedschappen, vergelijkbaar met hedendaagse, gevonden in GourniaDit werpt een groot licht op het privéleven van de Minoïers. De Minoïsche stad Gournia was waarschijnlijk niet rijk; de inwoners leefden van de landbouw en de productie van gemiddelde kwaliteit, terwijl de plaatselijke heerser dichtbij en onder zijn burgers leefde, gezien de locatie van zijn paleis.